Het ‘huis van Lorrie’ staat bij architectuurliefhebbers bekend als het mooiste jugendstil pandje van Den Haag. Ook ik heb me buiten op de stoep vaak staan vergapen aan de vele prachtige details, zoals de fraaie messing art nouveau brievenbus. Vandaag (d.d. 28-8-2014) krijg ik samen met 29 andere gelukkige VVNK-leden de kans om dit monumentale woonhuis eindelijk eens van binnen te bekijken.

Achterkleinzoon
We worden rondgeleid door Bart Bonarius, de achterkleinzoon van bouwmeester Johannes Petrus Josephus Lorrie. Hij heeft het pand van zijn overgrootvader enkele jaren geleden samen met zijn broer gekocht en zorgvuldig laten restaureren. Doordat het huis al die jaren in de familie is gebleven, zijn veel originele details van het bijzondere interieur bewaard gebleven, vertelt Bonarius. Maar eerst iets meer over zijn overgrootvader…

Bouwmeester Lorrie
Johannes Petrus Joseph Lorrie (1861-1944) was een succesvolle aannemer-architect in Den Haag, die rond de eeuwwisseling diverse eervolle opdrachten kreeg. Zo was Lorrie verantwoordelijk voor de bouw van de Nederlandse paviljoens op de Wereldtentoonstelling in Parijs in 1900 en verzorgde hij in Den Haag de feestversieringen ter ere van het huwelijk van koningin Wilhelmina in 1901. Andere, nog bestaande voorbeelden, van zijn bouwkwaliteiten zijn Maison Krul aan het Noordeinde 42-46 en 2 grote art nouveau winkelpanden aan de Dagelijkse Groenmarkt 25-26 en 33 (hoek Nieuwstraat).

Smidswater 26
In 1896 liet Lorrie twee smalle oudere panden aan het Smidswater verbouwen tot een nieuw woonhuis voor hemzelf. De begane grond gebruikte hij als kantoorruimte en de bovenverdiepingen als woonruimte. Vooral de voorgevel van het gebouw is bijzonder en vertoont een opvallende tweedeling: het linkerdeel is overwegend neogotisch en de rechterhelft is in jugendstil opgetrokken. Volgens de heer Bonarius deed zijn grootvader dit om aan mogelijke opdrachtgevers te laten zien dat hij in beide stijlen goed thuis was. Zijn huis was als het ware zijn visitekaartje. *

* Dit verhaal is waarschijnlijk een familiefabel, zie het naschrift bij dit bericht. (d.d. 06-08-2015)

Zweepslaglijn
Voor Lorrie was zijn huis aan het Smidswater zijn eerste art nouveau huis. Waarschijnlijk heeft hij zich hierbij laten inspireren door soortgelijke huizen in Brussel en Parijs, waar hij vaak kwam. Kenmerkend voor deze stijl is de vloeiende zweepslaglijn, die bijvoorbeeld terugkomt in de ijzeren hekwerken en de messing brievenbus met deurbel.

Beelden van Emil Bourgonjon
De gevel van het Lorrie-huis is versierd met tegeltableaus met bloemen en beeldhouwwerk van de Belgische in Den Haag woonachtige beeldhouwer Emil Bourgonjon (1841-1927). Hierin zijn behalve art nouveau ook neogotische elementen te herkennen, zoals kruisbloemen, waterspuwers en gevleugelde honden.

Hangende erkers
Een bijzonder en voor die tijd zeer modern bouwelement is de ‘hangende erker’ met glas-in-loodramen aan de voorzijde. Ook aan de achterzijde van het gebouw bevindt zich een kleinere glazen ronde erker die doorloopt over 2 verdiepingen.

Art nouveau interieur
Het interieur is eveneens in art-nouveaustijl vormgegeven. Een lichtkoepel met zonmotief van gekleurd glas verlicht het trappenhuis. Maar ook de woonkamer baadt in een zee van gekleurd licht. Alle glas-in-loodramen zijn door Lorrie zelf ontworpen en gemaakt door de Haagse glaskunstenaar Eduard Willem Frederik Kerling (1860-1923).

Art nouveau behangpapier
Verder zijn er nog talloze originele details te zien, zoals de marmeren vloer met zweepslagmotief in de hal, het art nouveau behangpapier en het fraaie siersmeedwerk bij de trapleuningen en -balustrades. ‘Ook alle inbouwkasten, spiegels en plafonds in het huis zijn ontworpen door mijn overgrootvader, die bekend stond om zijn perfectionisme’, vertelt Bonarius met ingehouden trots. Ik laat de foto’s verder voor zich spreken…

Bezichtingen
Vandaag de dag is het kantoor van het bedrijf van de heer Bonarius in het Lorrie-huis gevestigd. Zo af en toe wordt het pand opengesteld voor bezichtingen. Kijk voor meer informatie op www.smidswater26.nl (website is nog in aanbouw).

VVNK
Wil je ook een keer deelnemen aan een rondleiding van de Vereniging Vrienden Nieuwe Kunst 1900? Kijk dan eens op de VVNK-website. Hier vind je meer informatie over alle geplande excursies.

Foto’s: Sipke van de Peppel

Naschrift d.d. 06-08-2015
Op dit artikel zijn een aantal reacties binnengekomen die een ander licht werpen op de geschiedenis van het Lorrie huis. Zo moet het verhaal dat Lorrie de dubbele gevel bewust in 2 stijlen optrok (als visitekaartje voor potentiële opdrachtgevers) misschien naar het rijk der (familie)fabelen worden verwezen. Volgens auteur Peter van Dam – die werkt aan een serie boeken over Haagse bouwmeesters in de 19e en 20e eeuw – werd het linker pand al in 1885 gebouwd in neogotische stijl, waarschijnlijk door de architect W.B. van Liefland. Lorrie kocht het gebouw later van het Rooms-Katholiek Parochiaal Bestuur en behield volgens Van Dam bij de samenvoeging van de 2 huizen de neogotische gevelversieringen van het linker pand. Wat volgens Van Dam wel zou kunnen, is dat Lorrie in 1885 ook betrokken was bij de bouw van dit huis, bijvoorbeeld in de rol van aannemer. Hier wordt nog onderzoek naar gedaan. Van Dam omschrijft Lorrie als een ‘geniale bouwkundige-aannemer’ die vooral werkte voor katholieke architecten, zoals W.B. van Liefland en L.A.H. de Wolf. En hoe het ook zit met die dubbele gevel; het maakt het Lorrie huis natuurlijk niet minder bijzonder!

Geniet hieronder nog van enkele detailfoto’s: