De grootste liefde van Don Juan

Enkele jaren geleden kocht ik bij een antiquariaat in Utrecht deze fraaie illustraties voor ‘Le plus bel amour de Don Juan’. Vrij vertaald: ‘De mooiste verovering van Don Juan’. Na lang zoeken ontdekte ik onlangs dat de ongesigneerde prenten zijn gemaakt door de Italiaanse kunstenaar Gio Colucci.

Maar eerst wat meer over het verhaal. Le plus bel amour de Don Juan is een van de zes verhalen uit de omstreden novellebundel Les Diaboliques van de Franse schrijver Jules-Amédée Barbey d’Aurevilly (1808-1889). Barbey d’Aurevilly was een voorloper van het decadentisme en wordt wel gezien als de schakel tussen de zwarte romantiek en het symbolisme.

Lees verder

Unieke topstukken op tentoonstelling over art-nouveauboeken

Ik kijk er al een tijdje reikhalzend naar uit. Museum Meermanno en de Koninklijke Bibliotheek houden binnenkort een gezamenlijke expositie over de art-nouveauboeken van Gerrit Willem Dijsselhof, Carel Adolph Lion Cachet en Theo Nieuwenhuis. Naast topstukken uit de eigen collecties zullen er ook prachtige boekbanden en toegepaste grafiek uit de Koninklijke Verzamelingen en de Collectie Braches van de UB Leiden te zien zijn. Kortom, het mooiste dat er op dit gebied is gemaakt.

Pieter Hofman: boekbandontwerper tussen symbolisme en art deco

Kalenderblad 1928, bijlage bij het kerstboek van de Wereldkroniek (1927)

Het symbolisme wordt wel gezien als een kunststroming die opbloeide tijdens het fin de siècle en begin 1900 alweer een stille dood stierf. In de grafische kunst – en met name in de boekversiering – zou de roep van het symbolisme echter nog lang doorklinken. Een van de kunstenaars die wordt gerekend tot dit ‘late symbolisme’ is de Haagse ontwerper Pieter Hofman.

Lees verder

G.W. Dijsselhof: pionier van de boekkunst

Kunst en Samenleving, 2e druk 1903, bandontwerp: G.W. Dijsselhof

Sierkunstenaar Gerrit Willem Dijsselhof (1866-1924) heeft maar enkele boekbanden ontworpen. Toch geldt hij als een belangrijk vernieuwer op het gebied van de boekversiering. Zijn band voor Walter Crane’s ‘Kunst en samenleving’ is onbetwist een van de mijlpalen uit de geschiedenis van de Nederlandse boekkunst.

Band voor Een pic-nic in proza (1892)

In 1892 ontwerpt Dijsselhof zijn eerste boekband voor de verzamelbundel Een pic-nic in Proza. Deze band vertoont een aantal opvallende overeenkomsten met een boekband van de Engelse ontwerper Walter Crane (1845-1915) voor zijn eigen boek The claims of decorative art uit datzelfde jaar. Niet alleen zijn beide banden groen van kleur, ook het formaat en de vlakverdeling op het voorplat komen grotendeels overeen. Maar er zijn ook verschillen. In tegenstelling tot het Engelse voorbeeld benadrukt Dijsselhof in zijn versiering het materiaalgebruik en de constructie van de band. Zo verbeelden de doorlopende lijnen op de platten en over de rug de bindtouwen van het boek. De afgebeelde varens en vlinders staan symbool voor lichaam en ziel, voor aardse en hemelse schoonheid.

Boekbanden van het Koninklijk Huis

Sportalbum, gebatikte boekband Carel Adolph Lion Cachet, aangeboden in 1898 t.g.v. de inhuldiging van koningin Wilhelmina (foto: Koninklijke Verzamelingen).

Het Koninklijk Huis heeft door de jaren heen vele boeken, fotoalbums en andere huldeblijken cadeau gekregen die gebonden zijn in een bijzondere boekband. De mooiste exemplaren zijn te bewonderen op de website van het Koninklijk Huis. Er zijn opvallend veel boeken bij van rond 1900, toen het ambacht van boekbinden een bloeiperiode doormaakte.

Lees verder

Van Eems tot Schelde 1902-1906

1. Gelithografeerde omslag in kleur van de 1e aflevering uit 1902

‘Van Eems tot Schelde – Wandelingen door oud en nieuw Nederland’ is een vierdelige uitgave van de Amsterdamse uitgeverij Van Holkema & Warendorf. De boeken zijn geschreven door geograaf Hendrik Blink en geïllustreerd door Wijnand Otto Jan Nieuwenkamp, die ook de omslag ontwierp.