08 dinsdag jun 2021
Posted in Art Nouveau, Grafische vormgeving, Nieuwe Kunst, Symbolisme, Verzamelen
Als verzamelaar van grafiek rond 1900 stuit ik geregeld op werk van “vergeten” kunstenaars. Deze fraaie kalender – onlangs gekocht op een veiling – is ontworpen door de in Groningen geboren beeldend kunstenaar en tekenleraar Hendrik (Henk) Meijer van wie ik nog nooit had gehoord.
10 maandag mei 2021
In 1923 verloor Nederland in korte tijd twee grote architecten. Op zaterdag 24 november overleed Michel de Klerk, voorman van de Amsterdamse School, op zijn 39e verjaardag aan de gevolgen van een longontsteking. Vier dagen later stierf Karel de Bazel, eveneens aan een longaandoening. De Bazel zat op dat moment in de trein naar Amsterdam op weg naar de begrafenis van De Klerk.
Het wegvallen van Michel de Klerk (39) en Karel de Bazel (54) veroorzaakte een schok in de Nederlandse kunstwereld. Kranten en tijdschriften stonden uitgebreid stil bij het leven en werk van beide architecten, die ieder op hun eigen manier hun stempel op de Nederlandse architectuur hadden gedrukt. De Klerk als voorman van een nieuwe generatie Amsterdamse School-architecten die paleizen voor de arbeiders wilden bouwen. De Bazel als gearriveerd architect van villa’s en grote kantoorgebouwen, zoals het hoofdkantoor van de Nederlandse Handelsmaatschappij in Amsterdam; op het moment van zijn overlijden stond het gebouw nog in de steigers.
02 donderdag jul 2020
Posted in Art Deco, Art Nouveau, Boekbanden, Grafische vormgeving, Nieuwe Kunst, Symbolisme, Verzamelen
Zoekt u nog een mooie agenda voor 2021? Denk dan eens aan de Art Deco & Jugendstil agenda van uitgeverij Bekking & Blitz. Alle illustraties zijn ook dit jaar weer afkomstig uit onze collectie. In dit bericht geven we alvast een voorproefje van de mooiste afbeeldingen.
‘Het is niet onjuist de band van een boek te vergelijken met de gevel van een huis’, stelde kunstcriticus Jan Kalff in 1896 in het vernieuwende kunstblad De Kroniek. De boekbinder en de bouwmeester hadden volgens Kalff met elkaar gemeen dat de vorm van hun werk ‘belijnd wordt door de eisen der constructie’. Met andere woorden: net zoals bij een gebouw bepaalt de vorm van het boek de versiering. En die moest volgens Kalff en zijn medestanders vooral niet te uitbundig zijn.
15 maandag jun 2020
Tegenwoordig kennen we de ‘club van 27’: een groep muzikanten die met elkaar gemeen hebben dat ze op hun 27ste zijn gestorven en door hun fans voor altijd worden vereerd als jonge helden. De in 1915 overleden jonge talentvolle kunstenaar Walter van Diedenhoven genoot een soortgelijke heldenstatus onder zijn vakgenoten.
Onlangs kocht ik op een boekenveiling dit zeldzame boekje van het Amsterdamse genootschap voor architecten en aanverwante beroepen Architectura et Amicitia. Het symbolistische omslag is ontworpen en gelithografeerd door Walter van Diedenhoven (1886 – 1915). Na enig speurwerk vond ik in Architectura, het huisblad van het genootschap, een artikel uit 1912 waarin Van Diedenhoven zelf uitlegt hoe zijn ontwerp tot stand kwam.
18 maandag mei 2020
Posted in Grafische vormgeving, Symbolisme, Verzamelen
Tags
Hendrik Petrus Berlage ontwierp in 1895 een omslag voor het muziekblad Rouwviolen. Om zijn zware symboliek beter te begrijpen moeten we dieper in de gedichten en het leven van Hélène Swarth duiken.
Portret van een jonge Hélène Swarth uit het Nationaal Archief. De foto is gemaakt in 1879 op haar 20ste verjaardag.
Rouwviolen is een dichtbundel uit 1889 van Hélène Swarth (1859-1941), die gaat over een vrouw die in de steek gelaten is door haar jeugdliefde. Als de jongeman enkele jaren later sterft, bezoekt ze zijn graf en denkt ze terug aan haar ‘blonde zonnegod’ en zijn ‘wrede verraad’. Haar gedachten zijn donker en somber als de rouwviolen op het graf.
De laatste maal dat ‘k om zijn graf kwam dolen, was de aarde er violet van rouwviolen.
Die donkre bloemen waren mijn gedachten, die vlugge vogels daar als zaden brachten.
16 donderdag apr 2020
Posted in Art Deco, Art Nouveau, Grafische vormgeving, Nieuwe Kunst, Symbolisme, Verzamelen
Tags
J.G. van Caspel, affiche voor Ivens & Co (1899), foto: Collectie Rijksmuseum
Begin 1900 nam de fotografie een enorme vlucht. Door de snelle ontwikkelingen in techniek en materiaal, zoals de uitvinding van de boxcamera en het fotorolletje, veranderde het fotograferen van een specialistisch beroep in een populaire hobby. Dit zorgde ook voor een reeks van publicaties voor amateurfotografen. In dit bericht bespreek ik een aantal van deze fraai vormgegeven brochures uit mijn verzameling.
22 zondag dec 2019
Posted in Kunstnijverheid, Symbolisme, Verzamelen
Tags
Willem Cordel, tekening, gemengde techniek: ‘Kop van een Etrusker’ (ca. 1925-1930)
Wat heeft dit geïdealiseerde portret van een Etruskische edelman te maken met de theosofische wandschilderingen in de trouwkamer van het voormalige Amsterdamse stadhuis?
Chris Lebeau, litho: portret van Willem Cordel. Foto: Kunsthandel Pygmalion
Onlangs kocht ik bovenstaande tekening van een gestileerd mannenhoofd met hoofdsieraad op de veiling bij Vendu Rotterdam. De tekening is gemaakt door Willem Cordel (1884 – 1967) in een gemengde techniek (potlood, waskrijt en goudverf op papier). Achterop het blad heeft de kunstenaar met de hand de titel van zijn kunstwerk genoteerd: ‘Kop van een Etrusker’. Gezien de voorname uitstraling en de gouden sieraden gaat het waarschijnlijk om een portret van een jonge edelman of Etruschkische priester.
16 maandag dec 2019
Posted in Grafische vormgeving, Nieuwe Kunst, Symbolisme, Verzamelen
Tags
ANDB, Burcht van Berlage, concertgebouw, De Architect, gemeenschapskunst, kalenderblad, litho, ontwerper, programmaboekje, Richard Roland Holst, socialisme, Wendingen
Programma van de feesten bij de invoering van den achturen-dag (1911)
Enkele jaren geleden kocht ik op internet drie proefafdrukken van de socialistische kunstenaar Rik Roland Holst. De prenten zijn afkomstig uit zijn nalatenschap, maar geen enkel museum wilde ze hebben…
Richard Nicolaüs Roland Holst (1868-1938), ‘Rik’ voor intimi, was een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de socialistische gemeenschapskunst in Nederland. Zijn meest bekende werk zijn de muurschilderingen in vakbondsgebouw De Burcht in Amsterdam. Daarnaast was Roland Holst een groot tekenaar, glazenier, grafisch ontwerper, docent en schrijver, die in al die hoedanigheden zijn stempel heeft gedrukt op de kunst in de eerste decennia van de 20ste eeuw. Vandaag de dag is hij als kunstenaar wat in de vergetelheid geraakt. Er zijn maar weinig musea die zijn werk nog exposeren.
26 zaterdag okt 2019
Posted in Art Deco, Grafische vormgeving, Symbolisme
Enkele jaren geleden kocht ik bij een antiquariaat in Utrecht deze fraaie illustraties voor ‘Le plus bel amour de Don Juan’. Vrij vertaald: ‘De mooiste verovering van Don Juan’. Na lang zoeken ontdekte ik onlangs dat de ongesigneerde prenten zijn gemaakt door de Italiaanse kunstenaar Gio Colucci.
Maar eerst wat meer over het verhaal. Le plus bel amour de Don Juan is een van de zes verhalen uit de omstreden novellebundel Les Diaboliques van de Franse schrijver Jules-Amédée Barbey d’Aurevilly (1808-1889). Barbey d’Aurevilly was een voorloper van het decadentisme en wordt wel gezien als de schakel tussen de zwarte romantiek en het symbolisme.
16 zaterdag feb 2019
Posted in Art Deco, Boekbanden, Grafische vormgeving, Symbolisme, Verzamelen
Tags
boekversiering, Den Haag, gelegenheidsgrafiek, ontwerper, Pieter Hofman, symbolisme, Willem van Konijnenburg
Kalenderblad 1928, bijlage bij het kerstboek van de Wereldkroniek (1927)
Het symbolisme wordt wel gezien als een kunststroming die opbloeide tijdens het fin de siècle en begin 1900 alweer een stille dood stierf. In de grafische kunst – en met name in de boekversiering – zou de roep van het symbolisme echter nog lang doorklinken. Een van de kunstenaars die wordt gerekend tot dit ‘late symbolisme’ is de Haagse ontwerper Pieter Hofman.