01 zaterdag Dec 2018
Posted in Grafische vormgeving, Nieuwe Kunst, Symbolisme, Verzamelen
Tags
ANDB, Burcht van Berlage, concertgebouw, De Architect, gemeenschapskunst, kalenderblad, litho, ontwerper, proefdruk, programmaboekje, Richard Roland Holst, socialisme, Wendingen
Proefdruk voor een programmaboekje (1921)
Enkele jaren geleden kocht ik op internet drie proefafdrukken van de socialistische kunstenaar Rik Roland Holst. De prenten zijn afkomstig uit zijn nalatenschap, maar geen enkel museum wilde ze hebben…
24 zaterdag Nov 2018
Posted in Art Nouveau, Grafische vormgeving, Symbolisme, Verzamelen
Jugendstil-kunstenaar Hendricus Jansen is vooral bekend geworden door zijn prachtige illustraties voor het lied van Heer Halewijn. Een recente vondst toont aan dat Henricus, zoals hij zijn werk altijd signeerde, nog een middeleeuws lied heeft verbeeld.
Toen ik onlangs op een verzamelbeurs in Utrecht 2 ingelijste prenten van Henricus zag hangen, dacht ik aanvankelijk dat het illustraties waren voor zijn bekende Dat Liedekin van Heere Halewine. De prenten zijn namelijk vormgegeven in dezelfde verfijnde jugendstil-stijl, die wordt gekenmerkt door een sierlijke belijning en weelderige decors in zachte pastelkleuren. Maar deze scènes herkende ik niet en wat me ook opviel was dat de strofen van het gedicht onder de illustraties stonden, terwijl die bij het Halewijnlied op losse floraal versierde tekstpagina’s staan. Ook het jaartal bij de signatuur (1909) wijkt af van de uitgave van het Halewijnlied (1904). Maar als dit niet het Halewijnlied is, welk lied is het dan wel? Zou het kunnen dat Henricus nog een middeleeuws lied heeft geïllustreerd? Ik heb daar nog nooit iets over gelezen.
07 zondag Okt 2018
Posted in Art Nouveau, Grafische vormgeving, Nieuwe Kunst, Symbolisme
Tags
Aubrey Beardsley, femme fatale, fin de siècle, Heer Halewijn, Hendricus Jansen, Henricus, illustraties, jugendstil, Oscar Wilde, Salomé
Een van de mooiste Nederlandse jugendstil-uitgaven is ‘Dat Liedekin van Heere Halewine’. Dit middeleeuwse lied werd in 1904 in boekvorm uitgegeven door De Erven F. Bohn in Haarlem en gedrukt bij Lankhout & Co. in Den Haag. Het bestaat uit een map met 27 grote gelithografeerde kleurenplaten van Hendricus Jansen.
‘Nog herinner ik mij den indruk, dien de prenten allerwegen hebben gemaakt, toen ze in den Haagschen Kunstkring [in 1904] geëxposeerd waren’, schrijft G.H. Pannekoek jr. in De verluchting van het boek uit 1927. ‘Henricus teekende makkelijk, wat hem soms parten heeft gespeeld, maar aan dit boek heeft hij met veel liefde gearbeid en elk detail verzorgd. Het is, evenals Derkinderens Gijsbreght, een boek, dat niet vergeten worden zal.’
13 maandag Aug 2018
Posted in Amsterdamse School, Art Deco, Art Nouveau, Boekbanden, Grafische vormgeving, Verzamelen
Zoekt u een mooie agenda voor volgend jaar? Denk dan eens aan de Art Deco & Jugendstil agenda van uitgeverij Bekking & Blitz. Een voorproefje uit de agenda voor 2019.
Ook dit jaar heb ik voor Bekking & Blitz weer een agenda samengesteld uit mijn verzameling boekbanden en gelegenheidsgrafiek. De opzet van de agenda is dit keer iets anders dan in voorgaande jaren, want we hebben voor het eerst een gecombineerde Art Deco & Jugendstil agenda gemaakt. Hierdoor kunnen we ook aandacht besteden aan andere ontwerpstijlen uit het begin van de 20ste eeuw, zoals de Amsterdamse School die al vooruitliep op de art deco.
Ook in Nederland werd na circa 1920 de vloeiende lijn steeds meer ingeruild voor een strakkere belijning, die uiteindelijk zou leiden tot stromingen als Wendingen en De Stijl. Als verzamelaar kom ik ook vaak prachtige tussenvormen tegen; ontwerpen die niet in één hokje te vangen zijn, maar daarom niet minder interessant. Maar ook voor de “puristen” is er veel moois te vinden in deze agenda, zoals prachtige art nouveau en art deco kalenderbladen, boekbanden en tijdschriftomslagen. Hieronder ziet u alvast een voorproefje…
De Art Deco & Jugendstil Agenda 2019 kost € 14,99 en is verkrijgbaar in de meeste (online) boekenwinkels. De agenda is niet verkrijgbaar via deze website.
16 zaterdag Jun 2018
Posted in Art Nouveau, Grafische vormgeving, Verzamelen
Affiche voor Boon’s Geïllustreerd Magazijn (1900), ontwerp: J.G. van Caspel – Collectie Rijksmuseum
Boon’s Geïllustreerd Magazijn was een familietijdschrift voor de gegoede burgerij. De fraaie jugendstil-omslagen voor het magazine dat verscheen van 1899 tot 1909 zijn vormgegeven door Johann Georg van Caspel.
Van Caspel ontwierp meerdere omslagen voor Boon’s Geïllustreerd Magazijn. Maar het meest bekend is zijn affiche waarop een lezende vrouw is afgebeeld met het magazine in haar hand (zie foto bovenaan). Dit affiche uit 1900 is een vroeg voorbeeld van het (later zogenoemde) Droste-effect, waarbij een afbeelding een verkleinde versie van zichzelf bevat en “eindeloos” wordt herhaald (totdat je het niet meer met het blote oog kunt zien). Het eerste omslag van Boon’s Geïllustreerd Magazine zag er inderdaad precies zo uit als Van Caspel het heeft afgebeeld op zijn affiche. Helaas bevindt dit ontwerp zich niet in mijn collectie, maar wel twee andere omslagen voor Boon’s Geïllustreerd Magazine.
11 maandag Jun 2018
Posted in Amsterdamse School, Art Deco, Exposities, Grafische vormgeving
Pieter den Besten: programmaboekje voor La Gaîté Rotterdam (1924)
Verhalenhuis Belvédère op Katendrecht vertelt van 22 juni tot en met 23 september het ‘echte verhaal’ van de joodse bioscoopondernemer Abraham Tuschinski. Op de expositie ‘GRAND, Tuschinski & soulmates in Rotterdam’ staat nu eens niet zijn Amsterdamse nalatenschap centraal, maar zijn grote betekenis voor het culturele leven in Rotterdam.
Adr. Visser: programmaboekje voor het Thalia Theater in Rotterdam (ca. 1925)
Bij de naam Tuschinski denken de meeste mensen automatisch aan Amsterdam en de prachtige bioscoop in de Reguliersbreestraat. Maar veel mensen weten niet dat Tuschinski het grootste deel van zijn leven in Rotterdam woonde: van 1904 tot 1942. Ook hier liet hij zijn bioscooptheaters versieren in een eigenzinnige stijl, die we nu nog steeds kennen als de Tuschinski-stijl.
01 zondag Apr 2018
Posted in Art Nouveau, Boekbanden, Exposities, Grafische vormgeving, Kunstnijverheid, Nieuwe Kunst, Verzamelen
In het Gemeentemuseum Den Haag is van 21 april tot en met 28 oktober 2018 de tentoonstelling ‘Art Nouveau in Nederland’ te zien. Collectie Anno1900 is bruikleengever voor deze bijzondere expositie, en ik ben natuurlijk zo trots als een pauw dat enkele van mijn pronkstukken nu in het museum te bewonderen zijn.
Anna Sipkema, aquarel-ontwerptekening omslagkalender Bloem en Blad juli 1905
Zo toont het museum 6 zeldzame ontwerptekeningen van Anna Sipkema voor de ‘Bloem en Blad kalender’ van 1905. Deze kalenderbladen tikte ik 3 jaar geleden op de kop bij een antiquariaat in Amsterdam. Ze waren afkomstig uit de overgenomen boedel van het failliete De Slegte. Volgens de verkoper hadden ze daar jarenlang onderop een stapel van nog uit te zoeken paperassen gelegen. Als verzamelaar is zo’n vondst natuurlijk geweldig, maar dat de ontwerptekeningen straks aan de muur hangen in het Gemeentemuseum geeft nog veel meer voldoening. Nu kan iedereen zien wat een geweldige kunstenares Anna Sipkema was en dat zij een prominente plek verdient op deze tentoonstelling.
04 zondag Feb 2018
Posted in Art Nouveau, Grafische vormgeving, Nieuwe Kunst, Verzamelen
Theo Neuhuys, omslag voor de Nederlandsche Almanak 1906
Theo Neuhuys ontwierp in totaal 4 omslagen voor de Nederlandsche Almanak. Vooral de hierboven afgebeelde omslagversiering van de almanak van 1906 behoort tot zijn mooiste grafische ontwerpen.
Twee jaar geleden schreef ik een bericht over de Nederlandsche Almanak. Deze ‘kleine staatsalmanak’ werd van 1804 tot 1918 uitgegeven door uitgeverij H.D. Tjeenk Willink in Haarlem. De omslagen van de jaarboeken zijn vanaf 1894 vormgegeven in een fraaie art-nouveaustijl. Toen ik het eerste bericht schreef, ontbraken helaas nog de omslagen van 1906 en 1907. Na het nodige speurwerk wist ik deze laatste 2 ontwerpen onlangs op de kop te tikken bij Antiquariaat Berger & De Vries in Groningen. Hiermee is mijn collectie Nederlandsche Almanakken compleet.
