26 zondag mei 2019
Posted in Art Nouveau, Grafische vormgeving, Verzamelen
Affiche voor Boon’s Geïllustreerd Magazijn (1900), ontwerp: J.G. van Caspel – Collectie Rijksmuseum
Boon’s Geïllustreerd Magazijn was een familietijdschrift voor de gegoede burgerij. De fraaie jugendstil-omslagen voor het magazine dat verscheen van 1899 tot 1909 zijn vormgegeven door Johann Georg van Caspel.
27 zaterdag apr 2019
Posted in Architectuur, Art Nouveau, Interieur, Nieuwe Kunst
Boswachter Ellen Luijks van Natuurmonumenten kreeg zoveel verzoeken van dagjesmensen die foto’s wilden maken, dat ze besloot om Jachtslot de Mookerheide één dag open te stellen voor (amateur)fotografen. Op zaterdag 20 april was het zo ver en mocht ik samen met zo’n 15 andere liefhebbers 4 uur binnenkijken in het leegstaande jachthuis dat bekendstaat om zijn spectaculaire jugendstil-interieur.
19 dinsdag mrt 2019
Posted in Art Nouveau, Exposities, Grafische vormgeving, Nieuwe Kunst, Verzamelen
Het prospectus werd waarschijnlijk voor het eerst gebruikt om de 2e druk van ‘Een Liefde’ van Lodewijk van Deyssel aan te kondigen.
Er zijn er duizenden van gedrukt, maar slechts enkele van bewaard gebleven. Het prospectus van Scheltema en Holkema’s Boekhandel – ontworpen door Theo Nieuwenhuis in 1899 – is een van de eenvoudigste, maar ook een van de fraaist versierde drukwerkjes in de stijl van de Nieuwe Kunst. Zelden werd er zo veel aandacht besteed aan de vormgeving van een ‘gewone’ boekaankondiging.
02 zaterdag mrt 2019
Posted in Art Nouveau, Boekbanden, Exposities, Grafische vormgeving, Kunstnijverheid, Nieuwe Kunst
Tags
boekversiering, Gerrit Willem Dijsselhof, koninklijk huis, Koninklijke Bibliotheek, Lion Cachet, Museum Meermanno, tentoonstelling, Theo Nieuwenhuis
Ik kijk er al een tijdje reikhalzend naar uit. Museum Meermanno en de Koninklijke Bibliotheek houden binnenkort een gezamenlijke expositie over de art-nouveauboeken van Gerrit Willem Dijsselhof, Carel Adolph Lion Cachet en Theo Nieuwenhuis. Naast topstukken uit de eigen collecties zullen er ook prachtige boekbanden en toegepaste grafiek uit de Koninklijke Verzamelingen en de Collectie Braches van de UB Leiden te zien zijn. Kortom, het mooiste dat er op dit gebied is gemaakt.
12 zaterdag jan 2019
Posted in Art Nouveau, Grafische vormgeving, Symbolisme
‘Beschonken chiradrinkers’, Henricus 1899-1901 (reproductie uit Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift, 1902)
Is het bijzondere zachte kleurenpalet van jugendstil-kunstenaar Hen(d)ricus Jansen geïnspireerd op de kleuren die hij zag tijdens een reis door Noord-Afrika? Een recensie uit 1902 over zijn tekeningen van Tunesië doet dit vermoeden.
23 zondag dec 2018
Posted in Art Nouveau, Boekbanden, Grafische vormgeving, Nieuwe Kunst, Verzamelen
Tags
Arts & Crafts, boekversiering, Gerrit Willem Dijsselhof, houtsnede, Jan Veth, ontwerper, Onze Kunst, Walter Crane
Kunst en Samenleving, 2e druk 1903, bandontwerp: G.W. Dijsselhof
Sierkunstenaar Gerrit Willem Dijsselhof (1866-1924) heeft maar enkele boekbanden ontworpen. Toch geldt hij als een belangrijk vernieuwer op het gebied van de boekversiering. Zijn band voor Walter Crane’s ‘Kunst en samenleving’ is onbetwist een van de mijlpalen uit de geschiedenis van de Nederlandse boekkunst.
Band voor Een pic-nic in proza (1892)
In 1892 ontwerpt Dijsselhof zijn eerste boekband voor de verzamelbundel Een pic-nic in Proza. Deze band vertoont een aantal opvallende overeenkomsten met een boekband van de Engelse ontwerper Walter Crane (1845-1915) voor zijn eigen boek The claims of decorative art uit datzelfde jaar. Niet alleen zijn beide banden groen van kleur, ook het formaat en de vlakverdeling op het voorplat komen grotendeels overeen. Maar er zijn ook verschillen. In tegenstelling tot het Engelse voorbeeld benadrukt Dijsselhof in zijn versiering het materiaalgebruik en de constructie van de band. Zo verbeelden de doorlopende lijnen op de platten en over de rug de bindtouwen van het boek. De afgebeelde varens en vlinders staan symbool voor lichaam en ziel, voor aardse en hemelse schoonheid.
24 zaterdag nov 2018
Posted in Art Nouveau, Grafische vormgeving, Symbolisme, Verzamelen
Jugendstil-kunstenaar Hendricus Jansen is vooral bekend geworden door zijn prachtige illustraties voor het lied van Heer Halewijn. Een recente vondst toont aan dat Henricus, zoals hij zijn werk altijd signeerde, nog een middeleeuws lied heeft verbeeld.
Toen ik onlangs op een verzamelbeurs in Utrecht 2 ingelijste prenten van Henricus zag hangen, dacht ik aanvankelijk dat het illustraties waren voor zijn bekende Dat Liedekin van Heere Halewine. De prenten zijn namelijk vormgegeven in dezelfde verfijnde jugendstil-stijl, die wordt gekenmerkt door een sierlijke belijning en weelderige decors in zachte pastelkleuren. Maar deze scènes herkende ik niet en wat me ook opviel was dat de strofen van het gedicht onder de illustraties stonden, terwijl die bij het Halewijnlied op losse floraal versierde tekstpagina’s staan. Ook het jaartal bij de signatuur (1909) wijkt af van de uitgave van het Halewijnlied (1904). Maar als dit niet het Halewijnlied is, welk lied is het dan wel? Zou het kunnen dat Henricus nog een middeleeuws lied heeft geïllustreerd? Ik heb daar nog nooit iets over gelezen.
10 zaterdag nov 2018
Posted in Art Deco, Art Nouveau, Boekbanden, Internet, Nieuwe Kunst, Verzamelen
Tags
bandontwerp, Bart Klunne, batik, Bernard Willem Wierink, boekversiering, Chris Lebeau, Ella Riemersma, koninklijk huis, Lion Cachet, ontwerper, perkament, Theo Neuhuys, Wilhelmina, Wilhelmina Drupsteen
Sportalbum, gebatikte boekband Carel Adolph Lion Cachet, aangeboden in 1898 t.g.v. de inhuldiging van koningin Wilhelmina (foto: Koninklijke Verzamelingen).
Het Koninklijk Huis heeft door de jaren heen vele boeken, fotoalbums en andere huldeblijken cadeau gekregen die gebonden zijn in een bijzondere boekband. De mooiste exemplaren zijn te bewonderen op de website van het Koninklijk Huis. Er zijn opvallend veel boeken bij van rond 1900, toen het ambacht van boekbinden een bloeiperiode doormaakte.
03 zaterdag nov 2018
Posted in Art Nouveau, Boekbanden, Nieuwe Kunst, Symbolisme, Verzamelen
Tags
Jan Toorop was naast schilder en tekenaar ook een succesvol boekbandontwerper. Het meest bekend zijn z’n bandtekeningen voor de boeken van Louis Couperus: Metamorfoze, Psyche, Babel en God en goden.
Het eerste boek van Couperus waarvoor Toorop de band heeft ontworpen, is Metamorfoze. Deze psychologische roman verscheen in 1897 bij uitgeverij L.J. Veen in Amsterdam. Voor Toorop moet het een buitenkansje geweest zijn om zich te kunnen onderscheiden op het vlak van de boekversiering, die op dat moment een bloeiperiode doormaakte. Zijn symbolistische tekenstijl paste uitstekend bij de inhoud van het deels autobiografische verhaal waarin Couperus zijn diepste zielenroerselen prijsgeeft.
07 zondag okt 2018
Posted in Art Nouveau, Grafische vormgeving, Nieuwe Kunst, Symbolisme
Tags
Aubrey Beardsley, femme fatale, fin de siècle, Heer Halewijn, Hendricus Jansen, Henricus, illustraties, jugendstil, Oscar Wilde, Salomé
Een van de mooiste Nederlandse jugendstil-uitgaven is ‘Dat Liedekin van Heere Halewine’. Dit middeleeuwse lied werd in 1904 in boekvorm uitgegeven door De Erven F. Bohn in Haarlem en gedrukt bij Lankhout & Co. in Den Haag. Het bestaat uit een map met 27 grote gelithografeerde kleurenplaten van Hendricus Jansen.
‘Nog herinner ik mij den indruk, dien de prenten allerwegen hebben gemaakt, toen ze in den Haagschen Kunstkring [in 1904] geëxposeerd waren’, schrijft G.H. Pannekoek jr. in De verluchting van het boek uit 1927. ‘Henricus teekende makkelijk, wat hem soms parten heeft gespeeld, maar aan dit boek heeft hij met veel liefde gearbeid en elk detail verzorgd. Het is, evenals Derkinderens Gijsbreght, een boek, dat niet vergeten worden zal.’
