Tags
architect, architectuur, Den Haag, Eduard Willem Frederik Kerling, Emil Bourgonjon, glas-in-lood, Huis van Lorrie, Johannes Petrus Josephus Lorrie, jugendstil, monument, neogotiek, rondleiding, siersmeedwerk, voorgevel, VVNK
Het ‘huis van Lorrie’ staat bij architectuurliefhebbers bekend als het mooiste jugendstil pandje van Den Haag. Ook ik heb me buiten op de stoep vaak staan vergapen aan de vele prachtige details, zoals de fraaie messing art nouveau brievenbus. Vandaag (d.d. 28-8-2014) krijg ik samen met 29 andere gelukkige VVNK-leden de kans om dit monumentale woonhuis eindelijk eens van binnen te bekijken.
Achterkleinzoon
We worden rondgeleid door Bart Bonarius, de achterkleinzoon van bouwmeester Johannes Petrus Josephus Lorrie. Hij heeft het pand van zijn overgrootvader enkele jaren geleden samen met zijn broer gekocht en zorgvuldig laten restaureren. Doordat het huis al die jaren in de familie is gebleven, zijn veel originele details van het bijzondere interieur bewaard gebleven, vertelt Bonarius. Maar eerst iets meer over zijn overgrootvader…
Bouwmeester Lorrie
Johannes Petrus Joseph Lorrie (1861-1944) was een succesvolle aannemer-architect in Den Haag, die rond de eeuwwisseling diverse eervolle opdrachten kreeg. Zo was Lorrie verantwoordelijk voor de bouw van de Nederlandse paviljoens op de Wereldtentoonstelling in Parijs in 1900 en verzorgde hij in Den Haag de feestversieringen ter ere van het huwelijk van koningin Wilhelmina in 1901. Andere, nog bestaande voorbeelden, van zijn bouwkwaliteiten zijn Maison Krul aan het Noordeinde 42-46 en 2 grote art nouveau winkelpanden aan de Dagelijkse Groenmarkt 25-26 en 33 (hoek Nieuwstraat).
Smidswater 26
In 1896 liet Lorrie twee smalle oudere panden aan het Smidswater verbouwen tot een nieuw woonhuis voor hemzelf. De begane grond gebruikte hij als kantoorruimte en de bovenverdiepingen als woonruimte. Vooral de voorgevel van het gebouw is bijzonder en vertoont een opvallende tweedeling: het linkerdeel is overwegend neogotisch en de rechterhelft is in jugendstil opgetrokken. Volgens de heer Bonarius deed zijn grootvader dit om aan mogelijke opdrachtgevers te laten zien dat hij in beide stijlen goed thuis was. Zijn huis was als het ware zijn visitekaartje. *
* Dit verhaal is waarschijnlijk een familiefabel, zie het naschrift bij dit bericht. (d.d. 06-08-2015)
Zweepslaglijn
Voor Lorrie was zijn huis aan het Smidswater zijn eerste art nouveau huis. Waarschijnlijk heeft hij zich hierbij laten inspireren door soortgelijke huizen in Brussel en Parijs, waar hij vaak kwam. Kenmerkend voor deze stijl is de vloeiende zweepslaglijn, die bijvoorbeeld terugkomt in de ijzeren hekwerken en de messing brievenbus met deurbel.
Beelden van Emil Bourgonjon
De gevel van het Lorrie-huis is versierd met tegeltableaus met bloemen en beeldhouwwerk van de Belgische in Den Haag woonachtige beeldhouwer Emil Bourgonjon (1841-1927). Hierin zijn behalve art nouveau ook neogotische elementen te herkennen, zoals kruisbloemen, waterspuwers en gevleugelde honden.
Hangende erkers
Een bijzonder en voor die tijd zeer modern bouwelement is de ‘hangende erker’ met glas-in-loodramen aan de voorzijde. Ook aan de achterzijde van het gebouw bevindt zich een kleinere glazen ronde erker die doorloopt over 2 verdiepingen.
Art nouveau interieur
Het interieur is eveneens in art-nouveaustijl vormgegeven. Een lichtkoepel met zonmotief van gekleurd glas verlicht het trappenhuis. Maar ook de woonkamer baadt in een zee van gekleurd licht. Alle glas-in-loodramen zijn door Lorrie zelf ontworpen en gemaakt door de Haagse glaskunstenaar Eduard Willem Frederik Kerling (1860-1923).
Art nouveau behangpapier
Verder zijn er nog talloze originele details te zien, zoals de marmeren vloer met zweepslagmotief in de hal, het art nouveau behangpapier en het fraaie siersmeedwerk bij de trapleuningen en -balustrades. ‘Ook alle inbouwkasten, spiegels en plafonds in het huis zijn ontworpen door mijn overgrootvader, die bekend stond om zijn perfectionisme’, vertelt Bonarius met ingehouden trots. Ik laat de foto’s verder voor zich spreken…
Bezichtingen
Vandaag de dag is het kantoor van het bedrijf van de heer Bonarius in het Lorrie-huis gevestigd. Zo af en toe wordt het pand opengesteld voor bezichtingen. Kijk voor meer informatie op www.smidswater26.nl (website is nog in aanbouw).
VVNK
Wil je ook een keer deelnemen aan een rondleiding van de Vereniging Vrienden Nieuwe Kunst 1900? Kijk dan eens op de VVNK-website. Hier vind je meer informatie over alle geplande excursies.
Foto’s: Sipke van de Peppel
Naschrift d.d. 06-08-2015
Op dit artikel zijn een aantal reacties binnengekomen die een ander licht werpen op de geschiedenis van het Lorrie huis. Zo moet het verhaal dat Lorrie de dubbele gevel bewust in 2 stijlen optrok (als visitekaartje voor potentiële opdrachtgevers) misschien naar het rijk der (familie)fabelen worden verwezen. Volgens auteur Peter van Dam – die werkt aan een serie boeken over Haagse bouwmeesters in de 19e en 20e eeuw – werd het linker pand al in 1885 gebouwd in neogotische stijl, waarschijnlijk door de architect W.B. van Liefland. Lorrie kocht het gebouw later van het Rooms-Katholiek Parochiaal Bestuur en behield volgens Van Dam bij de samenvoeging van de 2 huizen de neogotische gevelversieringen van het linker pand. Wat volgens Van Dam wel zou kunnen, is dat Lorrie in 1885 ook betrokken was bij de bouw van dit huis, bijvoorbeeld in de rol van aannemer. Hier wordt nog onderzoek naar gedaan. Van Dam omschrijft Lorrie als een ‘geniale bouwkundige-aannemer’ die vooral werkte voor katholieke architecten, zoals W.B. van Liefland en L.A.H. de Wolf. En hoe het ook zit met die dubbele gevel; het maakt het Lorrie huis natuurlijk niet minder bijzonder!
Geniet hieronder nog van enkele detailfoto’s:

Trappenhuis in het Lorrie huis
De glas en loodramen zijn een ontwerp van glazenier decorateur Eduard.W.F. Kerling. Een jeugdvriend van architect Johannes Mutters Jr., voor wie hij veel werk heeft vervaardigd. Verder werk aanwezig in restaurant hotel Kurhaus en in het Palace Hotel van W.B. van Liefland. Zijn zwager de bekende Haagse aannemer Hubertus van Bergen Henegouwen. Ook veel werk gemaakt op passagiersschepen met betimmering uitgevoerd door de Haagse meubelenfabriek H.P. Mutters & Zn. Een bijzonder getalenteerd ontwerper.
Bedankt voor deze aanvullingen, Peter!
Onlangs las ik, dat het huis is verkocht aan een particulier voor eigen bewoning. De vraagprijs was € 2,2 miljoen en er zou verkocht zijn voor € 1,5 miljoen. Fred Westen, Den Haag.
Dat noem ik nog eens afdingen: 0,7 miljoen eraf!
Ik ben altijd weer geraakt door deze schitterende en elegante bouwstijl, prachtig!
Pingback: Haagse Arabesken: Lorrie, bouwmeester. - DenHaagDirect
Pingback: Haagse Arabesken: Prinsevinkenpark. - DenHaagDirect
Wat mooi. Nooit geweten dat zoiets ook in Nederland bestaat. Dank voor de fraaie foto’s en alle informatie
Graag gedaan, Wim. Ik lees jouw berichten over vroeg 20e-eeuwse architectuur ook altijd met veel plezier!
Pingback: Jugendstil walk in The Hague | Art Nouveau
Fraaie foto’s en toelichtingen! Hans Krol
Pingback: De 5 Jugendstil steden van Nederland
Mooie fotoreportage Sipke. Wie deze excursie heeft gemist koopt de 4-DVD box NEDERLANDSE ARCHITECTUUR voor € 7,99 bij BOL.COM. Hierin opgenomen een documentaire over JUGENDSTIL IN DEN HAAG van 18 minuten met o.a. een rondleiding in het LORRIEHUIS door de tante van de huidige eigenaar, die hier het laatst heeft gewoond. (In deze documentaire ook een rondleiding in het huis DE ZEEMEEUW/huis Dr. Leuring van Henry van de Velde).
Fred Westen, Den Haag.
Die ga ik zeker bestellen!
Dit bericht is overgenomen door Senang producties. Patrick Wouters reageerde:
Een geweldig huis. Thnx for sharing Sipke!
Graag gedaan! Ben je er zelf wel eens binnen geweest?
Ik ben er nog nooit binnen geweest. Ik zou dat eens graag willen doen…
Schitterend. Is het mogelijk om het huis te bezichtigen? Waar kan ik eventueel wat info vinden hierover. Kan zelf niets over bezichtigen vinden namelijk.
Hoi Erna, het huis is nog steeds in het bezit van de familie en doet nog dienst als kantoor. Het wordt alleen opengesteld voor speciale gezelschappen zoals de VVNK.
Weer prachtig materiaal geschoten, Sipke!
Dank je, Jalf! Ik ben ook erg benieuwd naar jouw foto’s. Vond het erg leuk om jullie tijdens deze rondleiding eens ‘in het echt’ te ontmoeten…