Als verzamelaar van grafiek rond 1900 stuit ik geregeld op werk van “vergeten” kunstenaars. Deze fraaie kalender – onlangs gekocht op een veiling – is ontworpen door de in Groningen geboren beeldend kunstenaar en tekenleraar Hendrik (Henk) Meijer van wie ik nog nooit had gehoord.
Aquarel-ontwerptekening voor de kalender van 1905 (januari, pijnappels), collectie Anno1900.nl.
Anna Sipkema ontwierp begin 1900 vele boekbanden en fraaie kalenderbladen in een elegante art-nouveaustijl. Toch is er over haar leven en werk maar weinig bekend. Het verhaal van een vergeten ontwerpster.
Anna Sipkema, foto uit het familiearchief Dorsman-Sipkema
Enkele jaren geleden vond ik bij een antiquariaat in Amsterdam zes fraaie aquarel-tekeningen en vijf bijbehorende litho’s van art-nouveaukunstenares Anna Sipkema (1877-1933). Het gaat om originele ontwerpen en proefdrukken voor de omslagkalender ‘Bloem en Blad’ van 1905. Deze jaarkalender werd uitgebracht door uitgeverij C.A.J. van Dishoeck in Bussum en kostte destijds anderhalve gulden. De kalenderbladen waren volgens de antiquair teruggevonden tussen de opgekochte restanten van boekhandel De Slegte, die in 2013 failliet was gegaan. Ze zijn waarschijnlijk afkomstig van de uitgever of drukker en lagen jarenlang onderop een stapel met ‘nog uit te zoeken aankopen’.
Programma van de feesten bij de invoering van den achturen-dag (1911)
Enkele jaren geleden kocht ik op internet drie proefafdrukken van de socialistische kunstenaar Rik Roland Holst. De prenten zijn afkomstig uit zijn nalatenschap, maar geen enkel museum wilde ze hebben…
Richard Nicolaüs Roland Holst (1868-1938), ‘Rik’ voor intimi, was een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de socialistische gemeenschapskunst in Nederland. Zijn meest bekende werk zijn de muurschilderingen in vakbondsgebouw De Burcht in Amsterdam. Daarnaast was Roland Holst een groot tekenaar, glazenier, grafisch ontwerper, docent en schrijver, die in al die hoedanigheden zijn stempel heeft gedrukt op de kunst in de eerste decennia van de 20ste eeuw. Vandaag de dag is hij als kunstenaar wat in de vergetelheid geraakt. Er zijn maar weinig musea die zijn werk nog exposeren.
Netty van der Waarden: kalenderblad (mei 1903)
Netty van der Waarden kreeg aanvankelijk veel kritiek op haar moderne ontwerpen voor de Bloem en Blad kalenders van uitgeverij C.A.J. van Dishoeck. Vandaag de dag zijn haar art-nouveau-kalenderbladen echter geliefd bij verzamelaars en musea.
Ter gelegenheid van Kroningsdag speurden wij het internet en onze eigen verzameling af naar de mooiste Oranje-grafiek van rond 1900. Oftewel: het Koninklijk Huis in art nouveau stijl.
